Evaluacija upotrebnog potencijala parkova Beograda u funkciji operacionalizacije procesa pejzažnog projektovanja

Abstract

Za potrebe evaluacije upotrebnog potencijala parkova Beograda odabrana su četiri parka: Tašmajdan, Bele vode, Voždovački i Čuburski. Upotrebni potencijal parkova je vrednovan sa dva aspekta: prostornog (analiza prostorne pozicioniranosti korisnika i njihovih aktivnosti) i saznajnog (vrednovanje parkova u odnosu na stavove korisnika prostora). Za evaluaciju upotrebnog potencijala parkova korišćeni su sledeći kriterijumi: pristupačnost prostora, intenzitet korišćenja prostora, ugodnost prostora i socijalni aspekt prostora. Intenzitet upotrebe parkova za odvijanje različitih aktivnosti utvrđen je komparativnom analizom obrazaca korišćenja parkova i vremenskih perioda u toku dana, nedelje i godine. Dobijeni rezultati ukazuju da se kvalitet parkova izražava kroz njihov upotrebni potencijal, odnosno spektar ljudskih aktivnosti koje se na njima odvijaju. Parkovi koji mogu da se koriste na različite načine su uspešniji u odnosu na one parkove koji imaju ograničenu namenu. Primenom savremenih tehnologija (tehnika GIS-a) formirana je baza podataka koja predstavlja doprinos razumevanju i dinamičkom sagledavanju upotrebe parkova, odnosno vizuelizaciji različitih struktura korisnika, kao i oblika i intenziteta njihovih aktivnosti u parkovima. Obrasci korišćenja parkova predstavljaju bazu podataka za formiranje preporuka i principa koji će se implementirati u proces pejzažnog projektovanja parkova. Takođe, ustanovljen je model posmatranja ponašanja korisnika i analiziranja njihovih potreba i očekivanja, koji prevashodno ima za cilj uspostavljanje empirijskih saznanja o savremenoj upotrebi parkova.

Four parks are chosen for the assessment of the utilitarian capacity of Belgrade parks: Tašmajdan, Bele Vode, Voždovac and Čubura. Utilitarian capacity of the parks is assessed from two aspects: spatial (the analysis of spatial positioning of users and their activities), and cognitive (parks assessment in regard to the users’ attitudes). For the assessment of the utilitarian capacity of parks, the following criteria were used: accessibility, intensity of use, spatial comfort and social aspect of space. The intensity of parks use in relation to different activities is determined by the comparative analysis of utilization patterns and periods of time during a day, a week and a year. Obtained results indicate that the quality of parks is represented through their utilization potential, or through the variety of human activities that are occurring. Parks which can be used in various ways are more successful than the parks with limited purpose. Application of contemporary technologies (GIS) provided a database which contributes to the understanding and dynamic consideration of parks utilization, particularly to the visualization of different structures of users, as well as shapes and frequency of their activities in the parks. The patterns of parks utilization represent a database for creating recommendations and principles which are going to be implemented into the process of landscape design of the parks. In addition, a model for observing users’ behavior and analyses of their needs and expectations is created, with a primary goal for the establishment of empirical findings in regard to the contemporary park utilization.