Uticaj faktora kvaliteta posebno zakrivljenosti stabala topole na sortimentnu strukturu

Abstract

U radu su prikazani rezultati istraživanja faktora kvaliteta koji utiču na sortimentnu strukturu u zasadima topola, sa aspekta primene nacionalnih standarda za oblo drvo. Istraživanja su realizovana u periodu 2002-2003. godine, na dve privremene ogledne površine, u zasadima topola Populus×euramericana I-214 starosti 25 godina. Izbor oglednih površina je izvršen u zavisnosti od vrste klona, rasporeda sadnje, izloženosti zasada poplavama i orezivanja grana. Proučavani faktori kvaliteta su: kvrge minimalne dimenzije, zakrivljenost, lažno srce, ovalnost i koničnost. Obrada podataka dobijenih snimanjem izvršena je prema originalnoj metodologiji. Na bazi rezultata istraživanja oformljeni su rangovi značaja istraživanih faktora kvaliteta u dve različite sastojinske situacije. Od faktora koji su bili predmet istraživanja kvrge imaju najveći uticaj na sortimentnu strukturu, koji je posebno izražen prilikom krojenja debljih stabala. Zakrivljenost stabla u zasadu topole koji je izložen uticaju poplavne vode je veća, u odnosu na zakrivljenost stabla u zasadu koji se nalaze u zaštićenom području od poplava. U zasadu topole Populus×euramericana I-214 koji je izložen učestalim poplavama (OP2), zakrivljenost je treći faktor prema značaju, u odnosu na zasad koji se nalazi u području zaštićenom od poplava (OP3), gde je zakrivljenost peti faktor prema značaju. Uticaj zakrivljenosti u zasadu koji je izložen poplavama je 2,4 puta veći od uticaja zakrivljenosti u zasadu zaštićenom od poplava. Ukupna vrednost sortimenata izrađenih od stabala raste sa povećanjem prečnika stabla na obe ogledne površine. Ova veza je predstavljena funkcijom Y=a·Xb, a veza između promenljivih je potpuna. Za sastojinske uslove koji su bili predmet ovih istraživanja, može se pomoću izabranog modela funkcija izračunati vrednosno učešće sortimenata određenog kvaliteta, odnosno prikazati u vidu sortimentnih tablica. Ova istaraživanja su, između ostalog, pokazala da se ne može dati jedinstven model za sve zasade topole kada se određuje vrednosno učešće sortimenata, iako se radi o homogenim zasadima po strukturnim elementima.

The factors of quality which affect the sawing yield were researched for poplar plantations, from the aspect of the application of national standards for roundwood. The research was performed in the period 2002-2003 on two temporary sample plots, in poplar plantations Populus×euramericana I-214 aged 25 years. The sample plots were selected depending on the clone species, planting pattern, and plantation flood risk, and branch pruning. The analyzed quality factors are: knots, minimal dimensions, sweep, false heart, ovality and tapering. The measured data were processed according to the original methodology. Based on the study results, the significance of quality factors was ranked in two different stand situations. Of all the study factors, knots have the highest effect on log yield, which is especially significant in marking for cross cutting of the larger trees. The sweep of trees in poplar plantations with higher flood risk is greater compared to the sweep of trees in plantations which are in the zone protected from floods. In poplar plantation Populus×euramericana I-214 which is exposed to frequents flooding (OP-2), sweep is the third significant factor, compared to the plantation protected from floods (OP‑3), where sweep is the fifth factor according to significance. The effect of sweep in the plantation exposed to flooding is 2.4 times higher than the effect of sweep in the plantation protected from floods. Total value of the assortments made of tree trunk grows with the increase of tree diameter on both sample plots. This correlation is represented by the function Y=a·Xb, and the correlation between the variables is complete. The value of assortments of a certain quality for the study stand conditions can be calculated by the selected model functions, i.e. represented by assortment tables. This study shows inter alia, that there is not a unique model for all poplar plantations when the value percentage of assortments is determined, although they are homogeneous plantations by structural elements.