Teški metali u organskom sloju zemljišta bukovih šuma Srbije

Abstract

U toku poslednjih nekoliko decenija, šumski ekosistemi su veoma izloženi uticaju različitih štetnih polutanata, posebno onih iz atmosfere. Štetne materije iz vazduha, pored direktnog uticaja na šumsko drveće, talože se u zemljištu i negativno utiču na hemizam zemljišta i pedogenetske procese. Rezultati ranijih istraživanja u Srbiji (Kadović, Knežević, 2002, 2004) pokazali su neke specifičnosti u pogledu akumulacije i premeštanja teških metala u zemljištu. U slojevima šumske prostirke i površinskim organo-mineralnim horizontima utvrđene su najveće koncentracije. U ovom radu prikazani su rezultati proučavanja sadržaja teških metala (Zn, Mn, Cu, Fe Cd, Pb, Ni i Cr) u organskom horizontu (šumskoj prostirci) u bukovim šumama Srbije. Poznavanje sadržaja teških metala u organskom horizontu (šumskoj prostirci) je od velikog značaja, pre svega zbog praćenja trenda njihovog premeštanja kroz zemljišni profil i uticaja na osobine i genezu zemljišta. Utvrđivanje kvaliteta zemljišta u bukovim šumama Srbije obavljen je u okviru projekta ICP monitoringa šuma, za nivo I, a po metodologiji UN/ECE-EC, 2000.

During the last decades, forest ecosystems have been strongly exposed to the effect of different harmful pollutants, especially from the atmosphere. Harmful substances from the air, in addition to the direct effect on forest trees, also deposit in the soil, and have an adverse effect on soil chemistry and pedogenetic processes. The results of previous studies in Serbia (Kadović, Knežević, 2002, 2004) show some specificities regarding the accumulation and migration of heavy metals in the soil. The highest concentrations were found in the layers of forest litter and in the surface organo-mineral horizons. This paper presents the results of the study of heavy metal contents (Zn, Mn, Cu, Fe, Cd, Pb, Ni and Cr) in the organic horizon (forest litter) of beech forests in Serbia. The study of the heavy metal content in the organic horizon (forest litter) is very significant primarily in the aim of monitoring the trend of their migration through the soil profile and the effect on the soil properties and genesis. The soil quality in beech forests in Serbia was assessed within the Project ICP Forest, Level I, by the methodology UN/ECE-EC, 2000.