Vegetacija kao jedan od faktora morfološkog razvoja regulisanih vodotoka

Abstract

Morfološki razvoj prirodnih i regulisanih vodotokova ima veliki uticaj na privredni razvoj priobalja. Uočavanje trenda u razvoju ovih procesa i mogućnost prognoze predstavljaju osnovne preduslove za bezbedno korišćenje inundacionih površina. Regulacija reke Toplice odabrana je kao eksperimentalna deonica za istraživanje morfoloških promena. Postavljene su stalne geodetske oznake radi obeležavanja repernih poprečnih profila, sa kojih su vršena sukcesivna snimanja promena geometrijskih karakteristika. Pored toga, nizvodno je na uređenom hidrometrijskom profilu postavljena vodomerna stanica sa limnigrafom, kojim su registrovane promene nivoa vode. Na osnovu promena u geometriji poprečnih profila i oscilacija vodostaja određeni su uzroci koji su doveli do morfoloških modifikacija duž eksperimentalne deonice. Analiziran je uticaj vegetacije i hidrodinamičkih karakteristika toka na promene morfoloških elemenata proticajnog profila vodotoka.

Morphological changes of natural and regulated riverbeds have strong influence on economy development in the zones close to the riverbanks. Understanding of these processes and possibility of prediction are the basis for safe usage of areas close to the riverbanks. River Toplica bed regulation is chosen as experimental section for investigation of morphological changes. Steady survey profiles were established after finishing the regulation works, as basic points for further observations of changes in the riverbed. Water level recorder was positioned a few hundred meters down the stream. Main causes for morphological development along the riverbed were determined on the basis of changes in geometry of cross-section profiles and water level. Influence of vegetation cover in the riverbanks and hydro-dynamic characteristics of the flow have been analyzed.